நானேகாட் கல்வெட்டு ஸாதவாஹன வம்ஸப் பேரரசர் ஶாதகர்ணியின் மனைவியான நாகனிகா/நாயனிகா தேவியால் ஏற்படுத்தப்பட்டது ஆகும். இக்கல்வெட்டு பொ.யு.மு.2 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது என்றும்,பொ.யு.மு.1 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது என்றும் வரலாற்று ஆராய்ச்சியாளர்கள் கூறுகின்றனர்.இது காலத்தால் முந்திய ஸமஸ்க்ருத கல்வெட்டுக்களுள் ஒன்று ஆகும்.இக்கல்வெட்டின் காலம் எது?
ஸாதவாஹனர்களின் ஆட்சி பொ.யு.மு.3 அல்லது 2 ஆம் நூற்றாண்டில் தொடங்கியது என்று கூறப்படுகிறது. வாயுமஹாபுராணம்,ப்ரஹ்மாண்ட மஹாபுராணம்,மத்ஸ்யமஹாபுராணம் ஆகியவை 30 அல்லது 32 ஸாதவாஹனர் அரசர்கள் 400 வருடங்களுக்கு மேல் ஆட்சி செய்ததாகக் கூறுகின்றன.
மத்ஸ்யமஹாபுராணம் அத்யாயம் 272ல் 32 ஸாதவாஹன அரசர்கள் 460 ஆண்டுகள் ஆட்சி செய்ததாகக் கூறப்படுகிறது. வாயுமஹாபுராணம் 2.37ல் 30 ஸாதவாஹன அரசர்கள் 411 ஆண்டுகள் ஆட்சி செய்ததாகக் கூறப்படுகிறது.ப்ரஹ்மாண்ட மஹாபுராணம் 2.3.74ல் 30 ஸாதவாஹன அரசர்கள் 456 ஆண்டுகள் ஆட்சிசெய்ததாகக் கூறப்படுகிறது.
வாயுமஹாபுராணம் மற்றும் ப்ரஹ்மாண்ட மஹாபுராணம் முதல் ஸாதவாஹன அரசரான ஸீமுகருக்குப் பின் க்ருஷ்ணரும்,அவருக்குப்பின் ஶாதகர்ணியும் ஆட்சி செய்ததாகக் கூறுகின்றன.மத்ஸ்யமஹாபுராணம் ஸீமுகருக்குப் பின் க்ருஷ்ணர்,க்ருஷ்ணருக்குப்பின் ஸ்ரீமல்லகர்ணி,பூர்ணோத்ஸங்கர்,ஸ்கந்தஸ்தம்பி ஆகியோர் ஆட்சி செய்ததாகவும் அவர்களுக்குப் பின் ஶாதகர்ணி ஆட்சிக்கு வந்ததாகவும் கூறுகிறது. ஸீமுகருக்கும்,ஶாதகர்ணிக்கும் இடையே 63 வருட இடைவெளி இருந்ததாகக் கூறப்படுகிறது.
நானேகாட் கல்வெட்டு ஸீமுகரை ஶாதகர்ணியின் தந்தை என்று கூறுவதாகத் தெரிகிறது. க்ருஷ்ணர் ஸீமுகரின் சகோதரர். தற்கால ஆராய்ச்சியாளர்கள் சிலர் ஸீமுகர் பொ.யு.மு.120-96 வரை ஆட்சிசெய்ததாகக் கூறுகின்றனர்.ஆனால் ஸீமுகரின் ஆட்சி பொ.யு.மு.120க்கு முன்னரே முடிவடைந்தது என்று சிலர் கூறுகின்றனர். கலிங்கத்துக் காரவேலரின் ஹதிகும்பாக் கல்வெட்டு ஶாதகர்ணி பற்றிக் கூறுகிறது. ஆனால் ஹதிகும்பாக் கல்வெட்டின் காலமே இன்னும் பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டா அல்லது பொ.யு.மு.1ஆம் நூற்றாண்டா என்று உறுதியாக முடிவுசெய்யப்படவில்லை.மெகஸ்தனிஸ்(பொ.யு.மு.3ஆம் நூற்றாண்டு) தனது இண்டிகாவில் “ஆந்த்ரே” எனும் குலத்தின் அரசர் 1,00,000 காலாப்படையினர்,2000 குதிரைப்படையினர்,1000 யானைகள் கொண்ட படை உடையவராகத் திகழந்ததாகக் கூறுகிறார்.இது ஸாதவாஹனர்களைக் குறிப்பதாக இருக்கலாம்.
இதுவரை ஸீமுகரின் காலம் என்று கூறப்படுபவை பொ.யு.மு.3 ஆம் நூற்றாண்டின் பிற்பகுதி,பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டின் இடைப்பகுதி,பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டின் பிற்பகுதி.இதன் அடிப்படையிலேயே மற்ற அரசர்களின் ஆட்சிக்காலங்களைக் கணிக்க வேண்டியிருக்கிறது.ஹதிகும்பாக் கல்வெட்டு பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது தான் என்று உறுதிபடுத்தப்பட்டால் நானேகாட் கல்வெட்டும் பொ.யு.மு.2 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது தான் என்று உறுதிபடுத்தப்படும்.
இப்போது உள்ள வரலாற்று ஆதாரங்கள் மற்றும் புராணங்களில் உள்ள ஆதாரங்கள் ஆகியவற்றைக் கொண்டு பார்க்கும் போது இக்கல்வெட்டு பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டின் பிற்பகுதியில் அல்லது பொ.யு.மு.1ஆம் நூற்றாண்டின் முற்பகுதியில் ஏற்படுத்தப்பட்டதாக இருக்கவேண்டும் என்று தெரிகிறது.
நானேகாட் கல்வெட்டின் சிறப்புகள்:
இது இதுவரை கிடைத்த ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டுகளில் பழைமையான கல்வெட்டுகளுள் ஒன்றாகும். மற்றவை ஹதிபடா-கோஸுன்டி,அயோத்யா கல்வெட்டுகள் ஆகும்.
ஶங்கர்ஶணர்,வாஸுதேவர்,இந்த்ரன்,குபேரன்,வருணன்,ஸூர்யன்,சந்த்ரன்,யமன் முதலான தெய்வங்களின் பெயர்கள் இக்கல்வெட்டில் உள்ளன.30 இடங்களில் எண்கள் கூறப்படுகின்றன.தற்கால நாகரி எழுத்து எண்களை ஒத்திருக்கும் எண்கள் இக்கல்வெட்டில் உள்ளன.உலகில் இதுவரை கண்டறியப்பட்ட 2,4,6,7 மற்றும் 9க்கான எண்களுள் இக்கல்வெட்டில் உள்ள எண்கள் பழைமையானவை ஆகும்.அரசவம்ஸத்தவர்களால் ஶ்ரௌத்த யஜ்ஞங்கள் இயற்றப்பட்டதற்கு ஆதாரமாகத் திகழ்கிறது இக்கல்வெட்டு.
Naneghat, also referred to as Nanaghat or Nana Ghat (IAST: Nānāghaṭ), is a mountain pass in the Western Ghats range between the Konkan coast and the ancient town of Junnar in the Deccan plateau. The pass is about 120 kilometres (75 mi) north of Pune and about 165 kilometres (103 mi) east from Mumbai, Maharashtra, India.[1] It was a part of an ancient trading route, and is famous for a major cave with Middle Indic inscriptions in Brahmi script.[2] These inscriptions have been dated between the 2nd and the 1st century BCE, and attributed to the Satavahana dynasty era.[3][4][5] The inscriptions are notable for linking the Vedic and Vaishnavism deities, mentioning some Vedic srauta rituals and of names that provide historical information about the ancient Satavahanas.[4][6] The inscriptions present the world's oldest numeration symbols for "2, 4, 6, 7, and 9" that resemble modern era numerals, more closely those found in modern Nagari and Hindu-Arabic script.[5][7][8]
Nanaghat pass stretches over the Western Ghats, through an ancient stone laid hiking trail to the Nanaghat plateau. The pass was the fastest key passage that linked the Indian west coast seaports of Sopara, Kalyan and Thana with economic centers and human settlements in Nasik, Paithan, Ter and others, according to Archaeological Survey of India.[9] Near the top is large, ancient manmade cave. On the cave's back wall are a series of inscriptions, some long and others short. The high point and cave is reachable by road via Highways 60 or 61. The cave archaeological site is about 120 kilometres (75 mi) north of Pune and about 165 kilometres (103 mi) east from Mumbai.[1] The Naneghat Cave is near other important ancient sites. It is, for example, about 35 kilometres (22 mi) from the Lenyadri Group of Theravada Buddhist Caves and some 200 mounds that have been excavated near Junnar, mostly from the 3rd-century BCE and 3rd-century CE period.[9]
The Naneghat caves, likely an ancient rest stop for travellers.[10]
During the reign of the Satavahana (c. 200 BCE – 190 CE), the Naneghat pass was one of the trade routes. It connected the Konkan coast communities with Deccan high plateau through Junnar.[1] Literally, the name nane means "coin" and ghat means "pass". The name is given because this path was used as a tollbooth to collect toll from traders crossing the hills. According to Charles Allen, there is a carved stone that from distance looks like a stupa, but is actually a two-piece carved stone container by the roadside to collect tolls.[11]
The scholarship on the Naneghat Cave inscription began after William Sykes found them while hiking during the summer of 1828.[12][13] Neither an archaeologist nor epigraphist, his training was as a statistician and he presumed that it was a Buddhist cave temple. He visited the site several times and made eye-copy (hand drawings) of the script panel he saw on the left and the right side of the wall. He then read a paper to the Bombay Literary Society in 1833 under the title, Inscriptions of the Boodh caves near Joonur,[12] later co-published with John Malcolm in 1837.[14] Sykes believed that the cave's "Boodh" (Buddhist) inscription showed signs of damage both from the weather elements as well as someone crudely incising to desecrate it.[11] He also thought that the inscription was not created by a skilled artisan, but someone who was in a hurry or not careful.[11] Sykes also noted that he saw stone seats carved along the walls all around the cave, likely because the cave was meant as a rest stop or shelter for those traveling across the Western Ghats through the Naneghat pass.[10][11][12]
William Sykes made an imperfect eye-copy of the inscription in 1833, to bring it to scholarly attention.[15]
Sykes proposed that the inscription were ancient Sanskrit because the statistical prevalence rate of some characters in it was close to the prevalence rate of same characters in then known ancient Sanskrit inscriptions.[12][16] This suggestion reached the attention of James Prinsep, whose breakthrough in deciphering Brahmi script led ultimately to the inscription's translation. Much that Sykes guessed was right, the Naneghat inscription he had found was indeed one of the oldest Sanskrit inscriptions.[11] He was incorrect in his presumption that it was a Buddhist inscription because its translation suggested it was a Hindu inscription.[17] The Naneghat inscription were a prototype of the refined Devanagari to emerge later.[11]
Georg Bühler published the first version of a complete interpolations and translation in 1883.[18] He was preceded by Bhagvanlal Indraji, who in a paper on numismatics (coins) partially translated it and remarked that the Naneghat and coin inscriptions provide insights into ancient numerals.[18][19]
The inscriptions are attributed to a queen of the Satavahana dynasty. Her name was either Nayanika or Naganika, likely the wife of king Satakarni. The details suggest that she was likely the queen mother, who sponsored this cave after the death of her husband, as the inscription narrates many details about their life together and her son being the new king.[4]
The Naneghat cave inscriptions have been dated by scholars to the last centuries of the 1st millennium BCE. Most scholars date it to the early 1st-century BCE, some to 2nd-century BCE, a few to even earlier.[3][4][5] Sircar dated it to the second half of the 1st-century BCE.[20] Upinder Singh and Charles Higham date 1st century BCE.[21][22]
Two long Nanaghat inscriptions are found on the left and right wall, while the back wall has small inscriptions on top above where the eight life-sized missing statues would have been before somebody hacked them off and removed them.[11]
.... of the brave hero, whose rule is unopposed, the Dekhan......
By ..... the daughter of the Maharathi, the increaser of the Amgiya race, the first hero of the earth that is girdled by the ocean and the best of mountains....
wife of . . . Sri, the lord who gives sons, boons, desires and wealth, mother of Yedisri and the mother of the illustrious Sakti.....
Who gave a . . . most excellent nagavaradayiniya,[note 4] who fasted during a whole month, who in her house an ascetic, who remained chaste, who is well acquainted with initiatory ceremonies, vows and offerings, sacrifices, odoriferous with incense, were offered......
O the king ........ sacrifices were offered. Description - An Agnyadheya sacrifice, a dakshina[note 5] was offered twelve, 12, cows and 1 horse; - an Anvarambhaniya sacrifice, the dakshina, milch-cows.....
...... dakshina were given consisting of 1700 cows, 10 elephants,
.... 289.....17 silver waterpots.....
..... a rika-sacrifice, dakshina were given 11,000 cows, 1000 horses
......12 . . 1 excellent village, a dakshina 24,400 Karshapanas, the spectators and menials 6,001 Karshapanas; a Raja ........ the cart[26]
[Om adoration] to Dharma [the Lord of created beings], adoration to Indra, adoration to Samkarshana and Vāsudeva, the descendants of the Moon (who are) endowed with majesty, and to the four guardians of the world, Yama, Varuna, Kubera and Vasava; praise to Vedisri, the best of royal princes! Of the king.
.... of the brave hero, whose rule is unopposed, (of the lord of) the Dekhan......
By ..... the daughter of the Maharathi, the increaser of the Amgiya race, the first hero of the earth that is girdled by the ocean and the best of mountains....
(who is the) wife of . . . Sri, the lord who gives sons, boons, (the fulfillment of) desires and wealth, (who is the) mother of Yedisri and the mother of the illustrious Sakti.....
Who gave a . . . most excellent (image of) a snake (deity), who fasted during a whole month, who (even) in her house (lived like) an ascetic, who remained chaste, who is well acquainted with initiatory ceremonies, vows and offerings, sacrifices, odoriferous with incense, were offered......
O the king ........ sacrifices were offered. Description - An Agnyadheya sacrifice (was offered), a dakshina was offered (consisting of) twelve, 12, cows and 1 horse; - an Anvarambhaniya sacrifice (was offered), the dakshina (consisted of) , milch-cows.....
...... dakshina were given consisting of 1700 cows, 10 elephants,
.... (289?).....17 silver waterpots.....
..... a rika-sacrifice, dakshina were given (consisting of) 11,000 cows, 1000 horses
......12 . . 1 excellent village, a dakshina (consisted of) 24,400 Karshapanas, (the gifts to) the spectators and menials (consisted of) 6,001 Karshapanas; a Raja [suya-sacrifice]........ the cart[29]
Right wall translation without interpolation[edit]
...used for conveying a mountain of grain, 1 excellent dress, 1 horse, 1 horse-chariot, 100 kine. A second horse-sacrifice was offered; dakshina were given 1 horse with silver trappings, 12 golden...... an(other) dakshina was given 14,000 (?) Karshapanas, 1 village . . elephant, a dakshina was given
....cows, the cart used for conveying a mountain of grain..... an..... Ovaya sacrifice.......... 17 milch cows (?)....
........ 17 ....... presents to the spectators were given.... a dakshina was given 12..... 1 silver ornaments for them, a dakshina was given consisting of 10,000 Karshapanas............
..... 20,000(?) cows ; a Bhagala-Dasharatha sacrifice was offered, a dakshina was given 10,001 cows; a Gargatriratra sacrifice was offered ...... the presents to the spectators and menials 301 dresses; a Gavamayana was offered, a dakshina was given 1,101 cows, a .... sacrifice, the dakshina 1,100 (?) cows, the presents to the spectators and menials . . Karshapanas, 100 dresses; an Aptoryama sacrifice .....
..... ;a Gavamayana sacrifice was offered, a dakshina was given 1,101 cows; an Angirasamayana sacrifice was offered, a dakshina was given 1,101 cows; was given 1,101 cows; a Satatirata sacrifice ...... 100 ......... ; ......sacrifice was offered, the dakshina 1,100 cows; an Angirasatriratra sacrifice was offered; the dakshina .... cows ....
........ 1,002 cows; a Chhandomapavamanatriratra sacrifice was offered, the dakshina .... ; a ....... ratra sacrifice was offered, a dakshina was given; a ...... tra sacrifice was offered, a dakshina ... ; a ..... sacrifice was offered, a dakshina was given 1,001 cows
.......... ; a dakshina was given ..... cows ........; an Angirasamayana, of six years ....... , a dakshina was given, 1,000 cows ..... was given 1,001 cows, thirteen ........
........... a Trayoclasaratra ......... a dakshina was given, .... cows ......... a Dasaratra .... a ...... sacrifice, a dakshina was given 1,001 cows....
Used for conveying a mountain of grain, 1 excellent dress, 1 horse, 1 horse-chariot, 100 kine. A second horse-sacrifice was offered; dakshina were given (consisting of) 1 horse with silver trappings, 12 golden...... an(other) dakshina was given (consisting of) 14,000 (?) Karshapanas, 1 village . . elephant, a dakshina was given
....cows, the cart used for conveying a mountain of grain..... an..... Ovaya sacrifice.......... 17 milch cows (?)....
........ 17 ....... presents to the spectators were given.... a dakshina was given (consisting of) 12..... 1 (set of) silver ornaments for them, an(other) dakshina was given consisting of 10,000 Karshapanas............
..... 20,000(?) cows ; a Bhagala-Dasharatha sacrifice was offered, a dakshina was given (consisting of) 10,001 cows; a Gargatriratra sacrifice was offered ...... the presents to the spectators and menials (consisted of) 301 dresses; a Gavamayana was offered, a dakshina was given (consisting of) 1,101 cows, a .... sacrifice, the dakshina (consisted of) 1,100 (?) cows, the presents to the spectators and menials (consisted of) . . Karshapanas, 100 dresses; an Aptoryama sacrifice (was offered).....
..... ;a Gavamayana sacrifice was offered, a dakshina was given (consisting of) 1,101 cows; an Angirasamayana sacrifice was offered, a dakshina was given (of) 1,101 cows; (a dakshina) was given (consisting of) 1,101 cows; a Satatirata sacrifice ...... 100 ......... ; ......sacrifice was offered, the dakshina (consisted of) 1,100 cows; an Angirasatriratra sacrifice was offered; the dakshina (consisted of) .... cows ....
........ 1,002 cows; a Chhandomapavamanatriratra sacrifice was offered, the dakshina .... ; a ....... ratra sacrifice was offered, a dakshina was given; a ...... tra sacrifice was offered, a dakshina ... ; a ..... sacrifice was offered, a dakshina was given (consisting of) 1,001 cows
.......... ; a dakshina was given (consisting of) ..... cows ........; an Angirasamayana, of six years (duration) ....... , a dakshina was given, (consisting of) 1,000 cows ..... (a sacrificial fee) was given (consisting of) 1,001 cows, thirteen ........
........... a Trayoclasaratra ......... a dakshina was given, (consisting of) .... cows ......... a Dasaratra .... a ...... sacrifice, a dakshina was given (consisting of) 1,001 cows....
The back wall, with regnal inscriptions (left). At right: "Simuka" portion of the inscription (photograph and rubbing) in early Brahmi script: 𑀭𑀸𑀬𑀸 𑀲𑀺𑀫𑀼𑀓 𑀲𑀸𑀢𑀯𑀸𑀳𑀦𑁄 𑀲𑀺𑀭𑀺𑀫𑀢𑁄 Rāyā Simuka - Sātavāhano sirimato "King Simuka Satavahana, the illustrious one"[32]
The back wall of the cave has a niche with eight life-size relief sculptures. These sculptures are gone, but they had Brahmi script inscriptions above them that help identify them.[21]
In particular, King Simuka of the Satavahana Empire seems to be mentioned as the father of king Satakarni in the inscription. This is the only known epigraphical source for Simuka. This also helps to date early Satavahana Empire rulers, as the Naneghat inscriptions are dated to 70-60 BCE, and considered on palaeographical grounds to be posterior to the Nasik Caves inscription of Kanha (probably Simuka's brother) in Cave 19, dated to 100-70 BCE.[33]
The Nanaghat inscription has been a major finding. According to Georg Bühler, it "belongs to the oldest historical documents of Western India, are in some respects more interesting and important than all other cave inscriptions taken together".[15][24]
The inscription mentions both Balarama (Samkarshana) and Vasudeva-Krishna, along with the Vedic deities of Indra, Surya, Chandra, Yama, Varuna and Kubera.[11] This provided the link between Vedic tradition and the Vaishnava-Hinduism tradition.[34][35][36] Given it is inscribed in stone and dated to 1st-century BCE, it also linked the religious thought in the post-Vedic centuries in late 1st millennium BCE with those found in the unreliable highly variant texts such as the Puranas dated to later half of the 1st millennium CE. The inscription is a reliable historical record, providing a name and floruit to the Satavahana dynasty.[11][35][10]
1911 sketch of numerals history in ancient India, with the Nanaghat inscription shapes.
The Nanghat inscriptions have been important to the study of history of numerals.[8] Though damaged, the inscriptions mention numerals in at least 30 places.[37] They present the world's oldest known numeration symbols for "2, 4, 6, 7, and 9" that resemble modern era numerals, particularly the modern Nagari script.[5][38] The numeral values used in the Naneghat cave confirm that the point value had not developed in India by the 1st century BCE.[7][39]
The inscription is also evidence and floruit that Vedic ideas were revered in at least the northern parts of the Deccan region before the 1st-century BCE. They confirm that Vedic srauta sacrifices remained in vogue among the royal families through at least the 1st-century BCE.[34][40] The Naneghat cave is also evidence that Hindu dynasties had sponsored sculptures by the 1st-century BCE, and secular life-size murti (pratima) tradition was already in vogue by then.[10][41][note 6]
^Buhler states that its translation is uncertain, can be either "who gave a most excellent image of a snake deity" or "who gave a most excellent image of an elephant deity" or "who gave a boon of a snake or elephant deity".[23]
^variously translated as "sacrificial fee" or "donation".[18][11]
^The eight statues were missing when William Sykes visited the cave in 1833.
இன்று பெரும்பாலும் பலரும் கூறுவது முதல் ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டு கர்தமகப் பேரரசரான முதலாம் ருத்ரதாமரின் (பொ.யு.150) ஜுனாகர்ஹ் கல்வெட்டுத்தான் என்பது.ஏன் மத்திய அரசின் NCERT பாடப்புத்தகத்திலேயே அவ்வாறு தான் கூறப்பட்டுள்ளது. ஆனால் ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டுக்கள் பொ.யு.மு.2ஆம் நூற்றாண்டிலிருந்தே தோன்ற ஆரம்பித்து விட்டன.சில முக்கியமான மற்றும் பிரபலமான கல்வெட்டுக்கள்,
1.நானேகாட் கல்வெட்டு-ஸாதவாஹனப் பேரரசர் முதலாம் ஸாதகர்ணியின் மனைவி நாகனிகாவால் ஏற்படுத்தப்பட்டது.
காலம்-பொ.யு.மு.2 அல்லது 1ஆம் நூற்றாண்டு.
2.ஹதிபடா-கோஸுன்டி கல்வெட்டு.
காலம்-பொ.யு.மு.2 அல்லது 1ஆம் நூற்றாண்டு.
3.அயோத்யா தானதேவர் கல்வெட்டு.
காலம்-பொ.யு.மு.1ஆம் நூற்றாண்டு அல்லது பொ.யு.1ஆம் நூற்றாண்டு.(ஶுங்கர்கள் காலம்)
4.வஸு-தூர்ஜம்ப் கல்வெட்டு.வடக்கு ஸத்ரப அரசர்கள் காலத்தியது.
காலம்-பொ.யு.1ஆம் நூற்றாண்டு. மதுராவில் கிடைத்தது.
5.மோரா கல்வெட்டு.
காலம்-பொ.யு.15.வடக்கு ஸத்ரப அரசர்கள் காலத்தியது.
6.மிர்ஸாபூர் கல்வெட்டு. வடக்கு ஸத்ரப அரசர்கள் காலத்தியது.
காலம்-பொ.யு.15.
7.மதுராவில் கிடைத்த மலைக்கோயில் கல்வெட்டு.
காலம்-பொ.யு.1ஆம் நூற்றாண்டு.
8.க்ஷஹராட்ட உஷவதத்தரின் நாஶிக் கல்வெட்டு.
காலம்-பொ.யு.2ஆம் நூற்றாண்டின் முற்பகுதி.
ஆக இவையனைத்தும் ருத்ரதாமரின் கல்வெட்டைவிடக் காலத்தால் மிகவும் முற்பட்டவை. ருத்ரதாமரின் கல்வெட்டை முதல் நீளமான ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டு என்று கூறலாம்.
இதைவிட இன்னொரு முக்கியமான கல்வெட்டு ஒன்று வெளிநாடு ஒன்றில் உள்ளது. அது வியட்நாம் நாட்டில் "வோ கேன்ஹ் (Vo canh)" என்ற இடத்தில் கிடைத்த ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டு.அதன் காலம் பொ.யு.2 அல்லது 3 ஆம் நூற்றாண்டு.இதுவே தென்கிழக்காசிய நாடுகளில் கிடைத்த மிகப் பழைமையான ஸமஸ்க்ருதக் கல்வெட்டு ஆகும்.
படங்கள்-ஹதிபடா கல்வெட்டு மற்றும் வோ கேன்ஹ் கல்வெட்டு.